از نظر من چهره رابرت دونیرو، بر خلاف آل پاچینو، بشدت غیر فتوژنیک است. وقتی به چهره اش نگاه میکنم، در گام اول هیچ چیزی بهم نمیدهد. غیر از اون خال گنده اش، هیچ المان مشخصی توی صورتش نیست! دونیرو در فیلم روزی روزگاری در آمریکا (1984 - سرجو لئونه) نقش "نودلز" را در دو دوره جوانی و کهنسالی (30 سال بعد) بازی کرد. سرجو لئونه درباره شخصیت نودلز میگوید: "نودلز مثل شیشه ویترین مغازه است." تشبیه لئونه فقید را خیلی دوست دارم. واقعیت این است که ویترین مغاره ها آنقدر ما را مشغول میکند که اصلا شیشه جلوی آنرا نمیبینیم. نودلز آدمی است که در ظاهر کاملا معمولی بنظر میرسد. کسی صرفا با دیدنش نمیتواند بگوید چه جور آدمی است. گویا او کاملا در اجتماع اطرافش حل شده است. جالبتر اینجاست که لئونه این صفت را در مورد خود رابرت دونیرو هم صادق میداند. بهمین خاطر است که دونیرو نقش آدمهای معمولی اجتماع را بسیار استادانه ایفا کرده است؛ همینطور نقش آدمهایی را که قرار است معمولی بنظر برسند، مثل گنگسترها. گنگسترها هم توی خیابان که راه میروند نباید مثل آب خوردن شناسایی شوند. باید رفتار بیرونیشان مثل مردم عادی باشد، اما در واقع آدمهایی باشند باکیاست و منطقی. خلافکارهای خرده پا هم همین شکلی هستند. آنها هم یک مشت آدم معمولی بوده اند (و هستند) که حالا یک کمی تفاوت پیدا کرده اند: آدم میکشند، میدزدند، میزنند و... ولی هنوز که هنوز است اکثر اوقات مثل آدم معمولیها زندگی میکنند، چون معمولی بودن دیگر شده است جزئی از ذاتشان. (بخاطر بیاورید زندگانی ویتو - رابرت دونیرو – را در اوایل "پدرخوانده، قسمت دوم"، وقتی که هنوز فقط یک جوجه خلافکار است.)
فکر میکنم ارائه نقشهای دووجهی که یک وجه آن این ویژگی (معمولی بنظر رسیدن) است، تبدیل شده است به تخصص رابرت دونیرو. این موضوع و همینطور ویژگیهایی که برای پاچینو در یادداشت قبل ذکر کردم، باعث میشود که تصور کنیم مثلا تعویض دونیرو با پاچینو در روزی روزگاری در آمریکا چقدر از کیفیت اساطیری فیلم کم میکند یا مثلا تصور کنیم حضور دونیرو بجای پاچینو در صورت زخمی (1983 – برایان دی پالما) چقدر فیلم را به مفهوم آشغال نزدیک میکرد. (ممکن است بگویید که عجب حرف مسخره ای! هیچ بازیگری شبیه آن یکی نیست و معلوم است هر فیلمی با هر بازیگری یک جور خاصی بنظر میرسد! اما من منظورم این نیست، منظورم این است که کیفیت بازی چه تاثیری در داوری درباره "میزان تناسب" بازیگر و کاراکتر دارد.)
باز هم درباره این دوتا مینویسم. تا بعد...