به این فکر میکنم که آیا پاچینو میتوانست به جای جک نیکلسون در جاودانه میلوش فورمن، پرواز بر فراز آشیانه فاخته (1975 – در ایران: دیوانه از قفس پرید)، بازی کند؟ دونیرو چطور؟ آیا دونیرو میتوانست به جای جک نیکلسون در درباره اشمیت (2002) بازی کند؟ پاچینو چطور؟ اولین تصاویر آنی که از دو کاراکتر – با بازی نیکلسون – در ذهنتان میاید تصاویر چه جور آدمهایی است؟ شاید تصور دونیرو یا پاچینو در این دو نقش سخت باشد؛ اما آنچه مسلم است، توانایی انکارناپذیر هردوشان است در ارائه طیفی وسیع از کاراکترها.
جایی از قول رضا کیانیان خواندم که گفته بود برخی بازیگران "فیزیک ویژه"ای دارند. این فیزیک ویژه را یک جوری تعریف کرده بود، مثلا اینکه وجودشان به فیلم انرژی میبخشد، یا اینکه وقتی در خیابان راه میروند چندان دیده نمیشوند. بعد هم گفته بود آل پاچینو جزو آن دسته ای است که این "فیزیک ویژه" را ندارند. خب، راستش من حساب نیستم، ولی اگر بودم، حتما یکجایی مخالفتم را با این حرفش اعلام میکردم! پاچینو با چهره اش یک چیزی را فریاد میزند که من اسمش را میگذارم هوش، استعداد، نبوغ یا یک کلمه ای تو همین مایه ها. در خیلی از نقشهایی که او بازی کرده این ویژگی به چشم میاید. آدمهایی که یک سر و گردن از آدمهای معمولی توی اجتماع بالاتر هستند؛ منظورم بطور مطلق نیست، ولی بالاخره انگار هر کدامشان از یک لحاظ با عوام تمیز داده میشوند (چند نمونه: پدرخوانده ها، Heat، صورت زخمی، بوی خوش زن، The Insider، بعدازظهر سگی و...). در برخی حالات هم وجه تمیزدهنده او با اجتماع اطرافش صرفا "اعتراض" است. او نمیخواهد همرنگ جماعت باشد. انگار نمیخواهد بپذیرد که توی پازل جامعه بازی کند. (حواسمان باشد دارم در مورد پرسوناژهایی که او بازی کرده حرف میزنم، کاری به آل پاچینوی واقعی ندارم، اصلا آیا چنین چیزی وجود دارد؟!)
حالا، همینها را بگذارید کنار نقشهایی که رابرت دونیرو ایفا کرده. حقیقتش من حرف کیانیان را در مورد دونیرو بیشتر صادق میدانم. بعدا در مورد دونیرو مینویسم. فعلا...